Loading. Please wait...

Κυήσεις Υψηλού Κινδύνου: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

8-9_SEL_-PAPADIMITRIOU-1200x855.jpg

Ως κυήσεις υψηλού κινδύνου χαρακτηρίζονται οι εγκυμοσύνες στις οποίες παρουσιάζεται μεγαλύτερος κίνδυνος είτε για τη μητέρα, είτε για το έμβρυο ή και για τους δύο, σε σχέση με εκείνες που έχουν μια φυσιολογική εξέλιξη. Είναι παθολογικές καταστάσεις που εμφανίζονται στη διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή και της λοχείας. Δεν παρεμποδίζουν τη σύλληψη, ενώ ένα από τα χαρακτηριστικά τους είναι ότι μεγάλος αριθμός από αυτές παρουσιάζονται για πρώτη φορά στη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης. Η συχνότητα εμφάνισης Κύησης Υψηλού Κινδύνου κυμαίνεται περίπου γύρω στο 14% των συνολικών κυήσεων και ευθύνεται για το 50% της νοσηρότητας και της θνητότητας της μητέρας και του εμβρύου.

Ποιες είναι αυτές οι παθογένειες; Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου; Πόσο σημαντική είναι η παρακολούθηση και η αντιμετώπισή τους;

Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου

Είναι η ηλικία των εγκύων (κάτω των 19 ή άνω των 35 ετών), το βάρος, υπέρβαρες ή λιποβαρείς (με βάρος μικρότερο των 46 κιλών), ο υπερθυρεοειδισμός ή υποθυρεοειδισμός, περισσότεροι από 5 τοκετούς, το ιστορικό αποβολών, πρόωρων τοκετών ή γενετικών παθήσεων, προηγούμενες καισαρικές τομές, εγκυμοσύνες που σχετίζονται με παθολογικές καταστάσεις (π.χ. σακχαρώδη διαβήτη, αναιμία ή καρδιοπάθεια), εγκυμοσύνες με επιπλοκές, προεκλαμψία, πολύδυμη κύηση, κυήσεις με υπολειπόμενη ανάπτυξη εμβρύου, ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας ή του κόλπου, παρατεταμένος τοκετός και κύηση μετά από θεραπεία υπογονιμότητας.

Συχνότερες παθολογικές καταστάσεις που χαρακτηρίζουν τις κυήσεις υψηλού κινδύνου

Η συχνότερη και κυρίαρχη παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζει τις κυήσεις υψηλού κινδύνου είναι η Υπέρταση και τοξιναιμία.

Η τοξιναιμία είναι μια παθολογική κατάσταση που παρουσιάζεται κυρίως στο τελευταίο τρίμηνο της κυήσεως και εκδηλώνεται με οιδήματα, υπέρταση, λευκωματουρία και διεγερσιμότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Έτσι σε περιπτώσεις που παρουσιάζονται τονικοί και κλωνικοί σπασμοί, η κατάσταση αυτή ονομάζεται εκλαμψία, ενώ η προεκλαμψία αφορά κυρίως στη φάση των εκδηλουμένων σπασμών και χαρακτηρίζεται σε ήπια, μέσης βαρύτητας και βαρεία, αναλόγως της βαρύτητας της συνοδού υπερτάσεως. H εγκυμοσύνη με υπέρταση περιπλέκεται σε ποσοστό 3-38%, ενώ θεωρείται η κύρια αιτία της μητρικής θνησιμότητας λόγω των βλαβών που προκαλεί στα εγκεφαλικά αγγεία.

Καθίσταται σαφές ότι στις κυήσεις όπου εμφανίζεται η υπέρταση, η μείωση του ποσοστού μητρικής και περιγεννητικής θνησιμότητας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συνεργασία του Μαιευτήρα Γυναικολόγου, του Παθολόγου και της εγκύου, καθώς και με τη χρησιμοποίηση ειδικής θεραπευτικής αγωγής, σε εξειδικευμένες μονάδες για την αντιμετώπιση των κυήσεων που παρουσιάζουν μεγάλους κινδύνους για τη μητέρα και το έμβρυο.

Σήμερα η προεκλαμψία θεωρείται νόσος του πλακούντα, η οποία προκαλεί δευτεροπαθείς αλλαγές στη λειτουργία πολλών οργάνων και συστημάτων από τις οποίες και αρχικά διαγιγνώσκεται. Η υπέρταση είναι μια μόνο εκδήλωση της νόσου και δεν αποτελεί ούτε το κύριο χαρακτηριστικό ούτε και το μοναδικό αξιολογήσιμο σημείο. Στην πορεία της τοξιναιμίας διαπιστώνεται μια σειρά επιπλοκών από το κεντρικό νευρικό σύστημα (σπασμοί, οίδημα, αιμορραγία, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς) από το αναπνευστικό (έως οίδημα λάρυγγος και πνευμονικό οίδημα), τα νεφρά (φλοιώδης και σωληναριακή νέκρωση) που απαιτεί τεχνητό νεφρό και ηπατική λειτουργία (παθολογία ίκτερου, αυξημένα ένζυμα, ρήξη ήπατος) τη διαταραχή του μηχανισμού πήξεως του αίματος και εκδηλώσεις του πλακούντα (όπως πρόωρη γήρανση ή και πρόωρη αποκόλληση).

Στους προδιαθεσικούς παράγοντες της τοξιναιμίας – υπέρτασης στη διάρκεια της κύησης αξίζει να αναφέρουμε την ηλικία, τον αριθμό των γεννήσεων ή αλλιώς πολυτοκία, την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση, το κάπνισμα και το βάρος του πλακούντα, όταν αυτό είναι αυξημένο ιδιαίτερα σε πολύδυμη κύηση.

Αντιμετώπιση της υπερτασικής εγκύου

Η εντατική παρακολούθηση τόσο της ασθενούς εγκύου όσο και του εμβρύου συμβάλλει αποφασιστικά στη δραστική μείωση των επιπλοκών της νόσου.

Οι γενικές συμβουλές προς την έγκυο είναι να μετρά καθημερινά την αρτηριακή πίεση και να ελέγχει αποτελεσματικά το βάρος της, αποτελούν τον χρυσό κανόνα πρόληψης αλλά και θεραπείας στην περίπτωση πρώιμης εκδήλωσης προεκλαμψίας – εκλαμψίας. Θα πρέπει να ενημερώνεται για την εμφάνιση οιδημάτων στα άκρα, κοιλιακών ενοχλημάτων, διαταραχών οράσεως, αύξηση αρτηριακής πίεσης ή και μείωσης της ποσότητας των ούρων.

Ο κλινικοεργαστηριακός έλεγχος είναι σχεδόν καθημερινός, τόσο της εγκύου όσο και του εμβρύου και η έκβαση της κύησης κρίνεται ανάλογα των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών εξετάσεων, επειδή η επιδείνωσή τους σημαίνει πάντοτε αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Η μελέτη με Doppler του εμβρύου είναι συχνή, καθώς και ο έλεγχος με καρδιοτομογραφία για τον προσδιορισμό της μεταβλητότητας του καρδιακού παλμού του εμβρύου που αντανακλά την οξυγόνωσή του.

Η προεκλαμψία είναι μια παθολογική κατάσταση αυτή καθαυτή της εγκυμοσύνης και όχι απλώς ένα παθολογικό πρόβλημα της εγκύου. Έτσι το έμβρυο νοσεί άμεσα, με αποτέλεσμα η νόσος να επηρεάζει δραματικά την περιγεννητική νοσηρότητα και θνησιμότητα. Τα συμπτώματα όμως, της προεκλαμψίας επηρεάζουν ορισμένα όργανα της εγκύου, όπως τις αρτηρίες, τα νεφρά και το ήπαρ, ενώ σημαντικές αλλαγές προκαλούνται και στον μηχανισμό της πήξεως της εγκύου.

Πρόληψη της προεκλαμψίας

Όσον αφορά στην πρόληψή της χορηγούνται πλέον σκευάσματα μαγνησίου και ασβεστίου, αφού η υπομαγνησιαιμία και υπασβεστιαιμία έχουν άμεση σχέση με την εκδήλωση της νόσου. Η συνεργασία στα πρώιμα στάδια με Καρδιολόγο – Παθολόγο μπορεί να καταλήξει σε χρήση αντιϋπερτασικών στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η οποία και επιβάλλεται. Η μελέτη Doppler των μητριαίων αγγείων της εγκύου από το πρώτο τρίμηνο μπορεί να οδηγήσει σε χορήγηση ασπιρίνης αναλόγου δόσης κατά περίπτωση, για την πρόληψη της προεκλαμψίας και πάντα με τη συνεργασία του Αιματολόγου.

Κυήσεις Υψηλού Κινδύνου

Σακχαρώδης διαβήτης και κύηση

Πολύ συχνή είναι η εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, 3-5% στη διάρκεια της κύησης λόγω του ότι οι συντελούμενες ορμονικές μεταβολές επηρεάζουν τον μεταβολισμό των υδατανθράκων.

Ως επιπλοκές του διαβήτη κύησης αναφέρονται:

  • Το Υδράμνιο (14%)
  • Η Προεκλαμψία (12%)
  • Ουρολοιμώξεις και πυελονεφρίτιδα (4%)
  • Αυξημένο ποσοστό γεννήσεως μεγάλου βάρους νεογνών (>4Kg)
  • Πρόωρος τοκετός (10%)
  • Ενδομήτριος θάνατος (4%)
  • Υπέρταση της εγκυμοσύνης (10%)
  • Αυξημένο ποσοστό καισαρικής τομής (55%).

Τα αντίστοιχα ποσοστά στις φυσιολογικές κυήσεις είναι για την υπέρταση (5%), το υδράμνιο (1%), για τον πρόωρο τοκετό (4%) και για την καισαρική τομή (12%).

Παρακολούθηση εγκυμοσύνης με σακχαρώδη διαβήτη

Η παρακολούθηση αυτής της εγκυμοσύνης προϋποθέτει πολλές φορές τη στενή συνεργασία Ενδοκρινολόγου και Καρδιολόγου, για πρόληψη αγγειακών διαταραχών – επιπλοκών σακχαρώδους διαβήτη κύησης.

Ένα από τα σημαντικά προβλήματα που παρουσιάζονται στον προϋπάρχοντα της εγκυμοσύνης διαβήτη είναι η γέννηση νεογνών με συγγενείς ανωμαλίες. Η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου στο αίμα των διαβητικών εγκύων, τόσο στη διάρκεια της κύησης όσο και στη διάρκεια του τοκετού συμβάλλει αποφασιστικά στη μείωση της νεογνικής νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Άλλες συχνότερες αιτίες που χαρακτηρίζουν μια κύηση ως υψηλού κινδύνου

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια καρδιοπαθής έγκυος αφορά κύηση υψηλού κινδύνου για την ίδια και το έμβρυο και είναι απαραίτητη η στενή συνεργασία Μαιευτήρα – Γυναικολόγου και Καρδιολόγου. Οι γενικές περιοδικές εξετάσεις αίματος και ούρων πρέπει να εκτελούνται τακτικά, ανά μήνα, διότι μπορεί να προκύψουν πρώιμες παθολογικές τιμές, λόγω αναφαινομένης π.χ. αιματικής νόσου (όπως θρομβοπενία σε υποκείμενη αιματολογική νόσο).

Τα θεραπευτικά μέσα

Καταρχάς όλες οι ειδικότητες εμπλέκονται στις κυήσεις υψηλού κινδύνου, αναλόγως της προϋπάρχουσας ή εκδηλουμένης παθολογίας, π.χ. κυήσεις που επιπλέκονται με πνευμονολογικά, αιματολογικά, χειρουργικά, ογκολογικά ή και άλλα παθολογικά περιστατικά της εγκύου.

Τα θεραπευτικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι τα κατάλληλα, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι παρενέργειες επί του εμβρύου, ενώ κρίνεται απαραίτητη η χρησιμοποίηση των σύγχρονων βιοχημικών και βιοφυσικών μεθόδων για την παρακολούθηση των κυήσεων αυτών, που μαζί με τις μαιευτικές επιπλοκές αποτελούν τις κυήσεις υψηλού κινδύνου. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των κυήσεων αυτών συντέλεσαν στη δραστική μείωση του ποσοστού της μητρικής νοσηρότητας, καθώς και της περιγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας.

 

Από τη συνέντευξή μου στην Ιατρική έκδοση MyDoctors, Ιούλιος 2023


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *






Επικοινωνία






Follow us



Copyright by Athanasios Papadimitriou 2021. All rights reserved.

Papadimitriou Athanasios upsitenow