Αντισύλληψη

Ως αντισύλληψη ορίζεται κάθε μέθοδος που χρησιμοποιείται για την αποφυγή μιας εγκυμοσύνης. Το ζητούμενο εδώ για το ζευγάρι είναι η προσωρινή αποφυγή της εγκυμοσύνης και όχι η στείρωση, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις επιθυμίες του, καθώς θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα κίνητρα σε κάθε περίπτωση μπορεί να είναι λόγοι υγείας, οικονομικής φύσης, ηθικοί και θρησκευτικοί κ.α. Οι κύριες κατηγορίες αντισυλληπτικών μεθόδων είναι οι φυσικές μέθοδοι, οι μέθοδοι φραγμού και οι ορμονικές μέθοδοι.

Φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης

Στις φυσικές μεθόδους αντισύλληψης ανήκουν η διακοπτόμενη ή διακεκομμένη συνουσία (απόσυρση του πέους από τον κόλπο πριν την εκσπερμάτιση και έτσι στην αποφυγή τοποθέτησης του σπέρματος στο κόλπο), η μέθοδος ρυθμού ή ασφαλούς περιόδου (χρησιμοποιείται όταν τα ζευγάρια αποφεύγουν την σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια των γόνιμων ημερών) και η μέθοδος θηλασμού (εφαρμόζεται κατά την περίοδο της γαλουχίας και καθώς η γυναίκα – μητέρα θηλάζει, θεωρητικά δεν έχει ωορρηξία και έτσι δεν είναι γόνιμη).

Μέθοδοι φραγμού ή μηχανικές μέθοδοι αντισύλληψης

Ενδομήτρια σπειράματα (σπιράλ)

Τα ενδομήτρια σπειράματα είναι μικρές συσκευές από εύκαμπτο πλαστικό και μέταλλο σε διάφορα σχήματα και μεγέθη που τοποθετούνται στην κοιλότητα της μήτρας εμποδίζοντας την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Εκεί μπορεί να παραμείνει για μερικά χρόνια (ανάλογα με το είδος του) προσφέροντας αποτελεσματική αντισύλληψη καθώς είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο αντισύλληψης μετά το χάπι. Ως αντισυλληπτική μέθοδος είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται από γυναίκες που έχουν αποκτήσει παιδί, γιατί μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές, οι οποίες ίσως απειλήσουν τη γονιμότητα αλλά και γιατί ο τράχηλος πρέπει να είναι περισσότερο ευένδοτος (όπως στις γυναίκες που έχουν γεννήσει), για να τοποθετηθεί πιο εύκολα. Επίσης αν η γυναίκα δεν έχει σταθερό σύντροφο και φέρει σπιράλ, θα πρέπει να χρησιμοποιεί προφυλακτικό για την αποφυγή σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Στις παρενέργειες του που δεν είναι ιδιαίτερα σοβαρές, περιλαμβάνονται ελαφρύς πόνος κατά τις πρώτες εβδομάδες (που όμως υποχωρεί) και λίγο μεγαλύτερη ποσότητα αίματος στις περιόδους οι οποίες αρχικά μπορεί να μην είναι πολύ σταθερές. Εκτός από τα τυπικά σπιράλ, υπάρχει σπιράλ με προγεσταγόνο (Mirena) το οποίο μπορεί να ρυθμίσει την περίοδο σε μεγαλύτερες γυναίκες με ασταθή κύκλο και να μειώσει την ποσότητα του αίματος σε γυναίκες με βαριές περιόδους (μηνορραγίες). Ο τακτικός γυναικολογικός έλεγχος θεωρείται απαραίτητος σε κάθε περίπτωση.

Ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης

Η ορμονική αντισύλληψη υπάρχει με την μορφή των χαπιών (με διαφορά η πιο διαδεδομένη στη χώρα μας) αλλά και με άλλες μορφές όπως την ενέσιμη μορφή, τη ρινική μορφή (spray), τα εμφυτεύματα, τα διαδερμικά αυτοκόλλητα (patch) και τον κολπικό δακτύλιο.

Τα αντισυλληπτικά δισκία είναι σκευάσματα που περιέχουν συνδυασμό ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης τα οποία δρουν καταστέλλοντας την ωορρηξία, ρευστοποιώντας την τραχηλική βλέννα και τροποποιώντας τη «δεκτικότητα» του ενδομητρίου με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η γονιμοποίηση και η σύλληψη.

Αντισυλληπτικά δεν μπορούν να παίρνουν γυναίκες με διαβήτη, υπέρταση, θρομβώσεις των αγγείων, στεφανιαία νόσο, παθήσεις του ήπατος, κακοήθεις παθήσεις του μαστού ή του γεννητικού συστήματος αλλά και βαριές καπνίστριες ή παχύσαρκες. Είναι απαραίτητο, πριν η γυναίκα αρχίσει τη χρήση αντισυλληπτικών, να επισκεφτεί τον γυναικολόγο της ώστε να αποκλειστούν οι καταστάσεις αυτές. Επιβάλλεται να γίνει λοιπόν εξέταση από γυναικολόγο, τεστ Παπ, εξέταση μαστών, μέτρηση αρτηριακής πίεσης, έλεγχος πηκτικότητας και βιοχημικό προφίλ ήπατος. Το χάπι δεν προφυλάσσει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα οπότε σε πολυγαμικές σχέσεις θα πρέπει να συνδυάζεται με χρήση προφυλακτικού.

Οι συνήθεις παρενέργειες των αντισυλληπτικών είναι αλλαγές στη διάθεση, ελάχιστο αίμα στα μισά του κύκλου (μεσοκυκλική αιμορραγία – spotting), ευαισθησία στους μαστούς, ναυτία, πονοκέφαλος ενώ με τα πλέον σύγχρονα αντισυλληπτικά δεν αυξάνεται το σωματικό βάρος.

Χάπι της επόμενης μέρας – επείγουσα αντισύλληψη

Πρόκειται για ένα ορμονικό σκεύασμα το οποίο λαμβάνεται από τη γυναίκα σε περιπτώσεις σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη ή σε περιπτώσεις που δεν ακολουθήθηκε η τακτική μέθοδος αντισύλληψης (η γυναίκα ξέχασε το τακτικό της αντισυλληπτικό χάπι) ή σε περιπτώσεις που υπάρχει σπέρμα στον κόλπο (π.χ. έσπασε το προφυλακτικό ή ο σύντροφος δεν απέσυρε το πέος από τον κόλπο έγκαιρα προκειμένου να εκσπερματίσει). Ο τρόπος δράσης του χαπιού είναι να κάνει αφιλόξενο το περιβάλλον του ενδομητρίου, ούτως ώστε να αποφευχθεί η εμφύτευση του γονιμοποιηθέντος ωαρίου και άρα η εγκυμοσύνη. Για να έχει μέγιστη αποτελεσματικότητα θα πρέπει να λαμβάνεται το γρηγορότερο αμέσως μετά την «ύποπτη» επαφή.

Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι ασφαλές για τον γυναικείο οργανισμό, εύκολο στη χρήση και ιδιαιτέρως αποτελεσματικό. Δεν μπορεί να αποτελεί τακτική αντισυλληπτική μέθοδο και πρέπει να λαμβάνεται μόνο μετά από ενημέρωση και υπόδειξη του γυναικολόγου σας. Η πιθανότητα εγκυμοσύνης, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, είναι πάρα πολύ μικρή αλλά όχι μηδενική καθώς μπορεί να συμβεί και ενδομήτρια και εξωμήτρια κύηση παρά το γεγονός εμφάνισης συμπτωμάτων περιόδου στη γυναίκα.