Σχεδόν τέσσερις στους πέντε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα είναι γυναίκες. Οι τελευταίες έρευνες, μας ενημερώνουν ότι υπεύθυνοι γι’ αυτό είναι οι ορμόνες του φύλου, τα γονίδια και το μικροβίωμα του εντέρου, που πιθανόν ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό.
Ο Χειρουργός Γυναικολόγος Αθανάσιος Παπαδημητρίου μας εξηγεί γιατί η βιολογία “συνωμοτεί” κατά του γυναικείου φύλου.
- Ποια είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα που έχουν προτίμηση στις γυναίκες;
Οι γυναίκες κατά προσέγγιση αποτελούν περίπου το 78% των ασθενών με ερυθυματώδη λύκο, πολλαπλή σκλήρυνση, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλες νόσους, στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού τους ενεργοποιείται κατά λάθος και προσβάλλει τα δικά τους κύτταρα και τους ιστούς. Τα αυτοάνοσα νοσήματα αποτελούν σήμερα την πέμπτη αιτία θανάτου σε γυναίκες νεότερες των 65 ετών.
- Τι συμπτώματα παρουσιάζουν τα αυτοάνοσα;
Τα συμπτώματα είναι ποικίλα, διαφορετικά και εξαιρετικά μεγάλης ευρύτητας, που κάνουν δύσκολη τη διάγνωση τους πολλές φορές. Νευρομυϊκές διαταραχές, αδυναμία, οπτικές διαταραχές, αλλαγές στη διάθεση, αδυναμία κινητικότητας, δερματικές διαταραχές, γαλακτόρροια, διαταραχές εμμήνων, βάρους, αιματολογικές διαταραχές κλπ. Μια σειρά συμπτωμάτων, που πολλές φορές μπορεί να είναι άτυπα και δύσκολα στη διάγνωσή τους, επιβεβαιώνονται στη συνέχεια με εξειδικευμένες εξετάσεις και κλινικο-εργαστηριακούς ελέγχους.
- Πόσο επιβαρύνεται το ανοσοποιητικό σύστημα της γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη;
Η πλακουντοποίηση και η εγκυμοσύνη είναι κριτικής σημασίας βιολογικές διαδικασίες που καθορίζουν και σχηματοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας, γεγονός που υπογραμμίζει τις διαφορές φύλου στην εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως τονίστηκε.
Κατά τη διάρκεια της κύησης, ο οργανισμός της εγκύου πρέπει ανοσολογικά να προστατευθεί από την ανάπτυξη του εμβρύου, που κατά το ήμισυ έχει διαφορετικό DNA, επειδή αυτό προέρχεται από τον πατέρα. Αυτή η εξωγενής κυτταρική σειρά δημιουργεί κύτταρα και προκαλεί την αντίδραση του ανοσοποιητικού της εγκύου. Οι έγκυες γυναίκες εκτός από το έμβρυο πρέπει ανοσολογικά να ανταποκριθούν και στον πλακούντα που δημιουργείται από τον «ξενιστή» – έμβρυο.
Ίσως τα γονίδια που συνδέονται με το Χ-χρωμόσωμα και η ατελής αδρανοποίηση του χρωμοσώματος δημιούργησαν τη δυνατότητα στον γυναικείο οργανισμό, ώστε ευχερώς να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανοσολογικές απαιτήσεις μιας εγκυμοσύνης. Έτσι κατά την διάρκεια της κύησης, η ανοσοποίηση της εγκύου διαφοροποιείται δυναμικά. Αυτή η διαπίστωση θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι αυξημένα μεταξύ των γυναικών σήμερα, καθώς και γιατί αποτελούσαν λιγότερο νοσογόνο παράγοντα των γυναικών στο παρελθόν. Αυτή η υπόθεση της διαπίστωσης απαιτεί περαιτέρω έρευνα. Οι γυναίκες έχουν να κάνουν αξιοσημείωτα γεγονότα και πράγματα που οι άνδρες δεν είναι ενταγμένοι να κάνουν, όπως στο να συμβάλλουν στην επιβίωση και διαιώνιση του είδους.
Η αυτοανοσοποίηση μπορεί να είναι το κόστος του γυναικείου οργανισμού για τον δυναμισμό τους, αλλά επί του παρόντος είναι ένα εμπόδιο που η επιστήμη καλείται να απαλύνει και να λύσει.
Από τη συνέντευξή μου στην Ιατρική έκδοση MyDoctors, Ιούνιος 2022
